:: Frequently Asked Questions

czyli odpowiedzi na Często Zadawane Pytania i inne nieduże problemy

:: Według tabeli dla języka polskiego niektóre głoski są podwojone (tzn. występują zarówno w zestawie podstawowym jak i dodatkowym). Czy ich użycie jest zamienne czy też istnieją jakieś dodatkowe reguły?

Podwojone są s, z, r, h i j. W przypadku s (silme lub silme-nuquerna) i z (are lub are nuquerna) regułą jest obecność lub brak tehtarów przy danej tengwie - jeżeli chcemy umieścić tehtę nad tengwą należy użyć wersji nuquerna. Natomiast dla r (óre lub rómen), h (hwesta lub hyarmen) i j (anna lub yanta) nie ma reguły. Można by ewentualnie przyjąć, że lepiej używać tengwarów z zestawu podstawowego, jednak nie jest to konieczność.

do góry

:: W przykładach zastosowania tengwaru w języku polskim wszędzie gdzie powinno być i jest y, dlaczego? Np. początek: „trzy pierścienie” przy tengwie p jest na górze e, na dole y, wychodzi „pyerścyenye”...

Użycie dwóch kropek poniżej tengwy w przypadku kiedy nad nią występuje tehta samogłoski oznacza wg mojego sposobu zapisu języka polskiego poprzedzenie tej samogłoski samogłoską i. Dlatego pierwszą grupę znaków (tengwa parma + kreska nad + dwie kropki poniżej) należy czytać jako pie-. Natomiast dwie kropki poniżej tengwy faktycznie oznaczają y w języku quenejskim...

do góry

:: Ściągnąłem programy do tłumaczenia z Twojej strony i postanowiłem kilka słów przetłumaczyć na próbę. Najpierw tłumaczyłem z polskiego na tengwar a potem to samo z angielskiego na tengwar. Ku mojemu zaskoczeniu wyniki nieco od siebie odbiegały. Czym może to być spowodowane? Czy to, w jakim języku piszemy ma ostateczny wpływ na rezultat tłumaczenia ale w efekcie brzmi to tak samo?

Tengwar to pismo, a nie język - pozwala zapisać w sposób niemal fonetyczny tekst w dowolnym języku, dla którego zostały opracowane zasady zapisu tengwarem. Jednak język w jakim zostało napisane dane zdanie ani jego brzmienie nie ulega zmianie! Prezentowane przeze mnie programy nie służą do tłumaczenia tylko do transkrypcji - czyli zmiany sposobu zapisu, a nie zmiany języka. Zatem tekst polski pozostanie tekstem polskim, quenejski quenejskim a angielski angielskim, nie zależnie od tego czy zapiszemy go alfabetem łacińskim, greckim, runami, tengwarem czy jeszcze inaczej. Co więcej, to samo zdanie wyrażone w różnych językach będzie w zapisie tengwarem wyglądało prawdopodobnie zupełnie inaczej jeżeli w tych językach brzmi inaczej.

Takie pytania dowodzą całkowitego niezrozumienia podstawowej treści tej strony, a jednak się zdarzają, poważnie :-/

do góry

:: Spotkałem kilka różnych zapisów tego samego tekstu i każdy twierdzi, że jego wersja jest poprawna... Kto ma rację? Jak to możliwe, że istnieją różne wersje?

Pomijając już różnice wynikające z różnych sposobów użycia tengwaru dla różnych języków (patrz pytanie poprzednie) często istnieje kilka równorzędnych metod dla jednego języka. Przykładowo dla polskiego oprócz metody proponowanej przeze mnie istnieje trochę inny sposób przedstawiony Galadhorna[->]. Dla języka angielskiego również istnieje kilka sposobów zapisu, które były używane w różnym okresie przez J.R.R.Tolkiena lub przez jego syna Christophera. W przypadku języków elfów różne sposoby zapisu wynikają głównie z uwarunkowań historycznych - pismo również ewoluowało i zmieniało się z czasem. Tak więc większość języków można zapisać tengwarem w różny sposób i jeżeli tylko dana metoda jest udokumentowana, spójna i uzasadniona to można twierdzić, że jest poprawna.

do góry

:: Nie mogę znaleźć nigdzie czcionki, która byłaby w 100% zgodna z tengwarami na Pierścieniu. W dostępnych czcionkach (np. Tengwar Cursive piszesz, że jest wzorowana na napisie z Pierścienia) litery wyglądają inaczej niż na Pierścieniu.

Inskrypcja na Pierścieniu została wykonana dosyć specyficznym stylem - jest to bardzo wydłużona kursywa i w dodatku telco są zakrzywione i zachodzą nad lub pod sąsiednie tengwary. Podejrzewam (choć nie jestem ekspertem od tworzenie fontów), że to jest główną przyczyną tego, że nie istnieje czcionka odwzorująca ten styl dokładnie w 100%. Wśród czcionek aktualnie dostępnych Tengwar Cursive jest mimo wszystko najbardziej zbliżona do stylu inskrypcji na Pierścieniu.

do góry

:: Czy fonty, które pokazujesz na stronie to wszystkie fonty tengwarowe jakie istnieją?

Nie. Trudno powiedzieć ile istnieje nieopisanych przeze mnie fontów, ale z tych, o których wiem, nie opisałem:

  • czcionki Lothlorien dla komputerów Macintosh dostępnej np. na stronie Yamada Language Center[->]. Nie mam dostępu do komputera Macintosh i nie mogłem jej wypróbować :-/
  •  fontów Deniart Systems dla Windows i Macintosh - firma ta oferuje między innymi czcionki tolkienowskie[->], w tym Tengwanda Gothic i Tengwanda Namarie w cenie 15 USD za sztukę. Nie kupiłem, nie wypróbowałem..

do góry

:: Te czcionki są do kitu - litery są przypisane do złych klawiszy klawiatury!

To nie jest błąd tylko celowe działanie - większość fontów tengwarowych jest zgodna z układem klawiatury zaproponowanym przez Daniela Smitha - starałem się to wyjaśnić przy opisie zastosowania fontów tengwarowych... Nie można jednoznacznie przypisać na stałe tengwarów do znaków klawiatury ponieważ w każdym języku dana tengwa może oznaczać inny dźwięk i będzie pasować do innej litery. Zresztą wyjaśnia to sam Daniel w odpowiedzi na pytanie: Why is the Tengwar letter for 'B' not found at 'B' on the keyboard?[->]

do góry

:: Chciałabym się dowiedzieć jak można się nauczyć qunejskiego lub sindarinu - wymowę, piśmiennictwo, tłumaczenie na polski. Chciałabym również usłyszeć jak wymawia się poszczególne słowa. Gdzie mogę znaleźć takie informacje?

Polecam zajrzeć do działu linki - umieszczam tam wszystkie najważniejsze i najbardziej wartościowe strony dotyczące języków Śródziemia. Staram się również pilnować by linki były w miarę aktualne, więc każda nowa strona wnosząca coś wartościowego do lingwistyki tolkienowskiej powinna się tam dosyć szybko znaleźć... :-)

do góry

:: Czy możesz mi coś przetłumaczyć na język elfów? Czy możesz mi powiedzieć jak się pisze moje imię po „elficku”?

Niestety nie mogę, ponieważ ... nie umiem. Nie jestem lingwistą nie nie znam języków elfów na tyle, żebym był pewien wykonanego przeze mnie tłumaczenia czegokolwiek.

O tłumaczenia najlepiej pytać na forach dyskusyjnych. Dodatkowo, jeżeli rozumiesz język ojczysty Tolkiena to polecam również przewodnik How do I make a tengwar tattoo, ring or anything?[->] [en]

do góry

Masz jakieś pytanie lub problem, który nie pozwala Ci zasnąć? Pytaj śmiało.